2008-Cİ İLDƏ NEFTİN SATIŞINDAN AZƏRBAYCANA HƏR 
GÜN 100 MİLYON DOLLAR GƏLƏCƏK
Yeni il şənlikləri zamanı Nyu-York əmtəə-xammal birjasında (NYMEX) neftin qiyməti 100 dollara çatıb. Sonradan, cümə günü dünya birjalarında neftin qiyməti 99 dollar 62 sentə düşüb. Mütəxəssislər neftin qiymətinin cari il ərzində 1 barrel üçün 200 dollara qədər artacağını bildirirlər. Buna təsir edəcək amillər kimi Nigeriya, İran və Pakistanda siyasi gərginlik göstərilir.
Dünya bazarında neftin qiymətinin artmasının Azərbaycan üçün müsbət və mənfi təsirləri ola bilər. İlk növbədə bu neft ixrac edən ölkələrin xəzinəsinə valyuta gətirəcək. Belə bir bəyanatla «Xəbərlər-Azərbaycana» müsahibəsində İqtisadi tədqiqatlar mərkəzinin rəhbəri Qubad İbadoğlu çıxış edib. Nəzərə almaq lazımdır ki, 2008-ci ildən Azərbaycan orta hesabla hər gün 1 milyon barrel neft ixrac edəcək. Əgər barrelin qiymətini 100 dollardan hesablasaq, o zaman bu hər gün 100 milyon dollar deməkdir. Təbii ki, bütün bu pulların hamısı Azərbaycanın hesabına daxil olmayacaq, neft konsorsiumları üzrə iştirakçıların gəlirləri ayrılacaq.
Lakin neftin barrelinin qiyməti artdıqca Azərbaycanın payının xüsusi çəkisi 55%-dək artacaq. Yəni, neftin qiymətinini artmasının müsbət effekti odur ki, gəlirlərin müqavilə üzrə bölgüsünə uyğun olaraq Azərbaycan əvvəlki qiymətdə olduğundan daha çox gəlir əldə edir. Daxilolmaların artımı Neft Fondunun imkanlarında özünü biruzə verəcək. Bu isə öz növbəsində dünya investisiya bazarlarında Azərbaycanın maliyyə reytinqini artıracaq, belə ki, ölkənin dövlət büdcəsi xarici investisiyaların qaytarılmasına daha etibarlı zəmanət verəcək», deyə Qubadoğlu bildirib.
«İkincisi, dövlət büdcəsinə daxil olan vəsaitlərin artması dövlətin məsrəfləri və gəlirlərinə yenidən baxılmasına gətirəcək, bunlar da dövlət büdcəsində öz əksini tapmalıdır». Yəqin ki, əvvəlki illərdə olduğu kimi, Milli Məclis büdcəni yenidən nəzərdən keçirərək «dəqiqləşdirilmiş və əlavələr edilmiş variantı qəbul edəcək», deyə ekspert bildirib və əlavə edib ki, «bu may ayında baş verəcək. Azərbaycanda dövlət büdcəsini ildə iki dəfə nəzərdə keçirmək ənənə şəklini alıb».
«Neftin qiymətinin artmasının mənfi tərəfi isə milli valyutanın bahalaşmasıdır. Bu isə öz növbəsində onun digər valyutalarla rəqabət qabiliyyətinini azalmasına gətirir. Belə ki, Azərbaycana malların idxalı artır, ixrac isə azalır. Bu fərq rəqabət qabiliyyətli Azərbaycan mallarının ixracına maneə yaradır», deyə ekspert bildirib. «Digər tərəfdən, neftin qiymətinini baha olması Azərbaycana idxal olunan digər xammalın da bahalanması deməkdir. Yeyinti məhsullarının, maşınların, avadanlığın, paltarın dünya qiymətləri artır ki, bunlarsız da Azərbaycanda həyat mümkün deyil», deyə İbadoğlu fikrini tamamlayıb.
|
